Zasady funkcjonowania Trybunałów Kościelnych

Każdej osobie, która jest przekonana o nieważności swego małżeństwa przysługuje prawo wniesienia do właściwego sądu kościelnego stosownej skargi powodowej.

Kościelne prawodawstwo jest zainteresowane ochroną praw każdej osoby w kontekście obowiązków każdego człowieka w odniesieniu do dobra wspólnego. Święty Tomasz z Akwinu twierdził, że „czasami sprawiedliwość nazywana jest prawdą”. Zgodnie z tym twierdzeniem Ojciec Święty Jan Paweł II uważał, że każdy system prawny powinien służyć prawdzie tj. „jedynemu solidnemu fundamentowi, na którym wspiera się życie osobiste, małżeńskie i społeczne”.

Uwielbienie prawdy musi znaleźć odbicie w uwielbieniu sprawiedliwości, dlatego konieczne jest, aby wszyscy tworzący kościelny wymiar sprawiedliwości ujrzeli jej wspaniałość, przez nieustanny kontakt z Bogiem poprzez modlitwę. W sprawach o nieważność małżeństwa, współpracownicy trybunałów kościelnych powinni zgłębiać wiedzę o małżeństwie i rodzinie, która stanowi warunek sprawiedliwego osądzania tak delikatnego zagadnienia, jakim jest istnienie lub nieistnienie małżeństwa. Wraz z poznaniem, sędziowie kościelni zobowiązani są do dochowania wierności normom prawnym, która jest ich podstawowym i najważniejszym obowiązkiem wobec prawa. Ta „wierność to (…) szczera, lojalna i bezwarunkowa akceptacja legalnie ogłoszonego prawa, które (…) należy traktować jako przemyślany wyraz powierzonego Kościołowi przez Chrystusa munus regendi, a zatem jako konkretny przejaw woli Boga”(JP II). Wymierzanie sprawiedliwości nie może stać w sprzeczności z pogwałceniem tej prawdy.